1. Cử tri kiến nghị Quốc hội cùng các bộ, ngành thảo luận, tìm ra giải pháp giải quyết tình trạng ngập úng tại các đô thị và thành phố lớn như hiện nay.

Bộ Xây dựng trả lời như sau:

Công tác quản lý thoát nước và chống ngập úng tại các đô thị Việt Nam là nhiệm vụ được quan tâm chỉ đạo và dành nhiều nguồn lực trong những năm gần đây. Bên cạnh nhiều dự án thoát nước lớn được đầu tư tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng… thì ngày càng có nhiều dự án thoát nước được đầu tư các đô thị nhỏ hơn như Hạ Long, Nha Trang, Quy Nhơn, Đồng Hới,… Các dự án đi vào hoạt động đã và đang từng bước phát huy tác dụng giảm ô nhiễm môi trường nước và góp phần giảm mức độ ngập úng tại các đô thị. Tuy nhiên, tình trạng ngập úng tại một số đô thị lớn, đặc biệt là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh vẫn chưa được giải quyết căn bản. Bộ Xây dựng đánh giá nguyên nhân ngập úng để có các giải pháp trước mắt và lâu dài khắc phục tình trạng ngập úng tại các đô thị và thành phố lớn như sau:

1. Về nguyên nhân ngập úng:

­ - Khả năng thoát nước của hệ thống thoát nước:

Hệ thống thoát nước tại một số thành phố lớn như Hà Nội hoặc thành phố Hồ Chí Minh hầu hết được xây dựng trên nền các đô thị cũ, mặc dù đã được quan tâm đầu tư, nâng cấp nhưng vẫn chưa đồng bộ, chưa hoàn chỉnh theo quy hoạch thoát nước được phê duyệt. Bên cạnh đó, tính dự báo của các quy hoạch thoát nước hiện nay không theo kịp thực tiễn của tác động biến đổi khí hậu và hiện tượng thời tiết cực đoan.[1]

­­- Phát triển đô thị hóa và đồng bộ mạng lưới thoát nước:

Quá trình đô thị hóa nhanh dẫn đến tình trạng bê tông hóa, san lấp ao hồ các vùng đất trũng kéo theo giảm khả năng thấm nước, lưu trữ nước làm tăng sự tập trung nước mưa gây tràn cống mạng lưới thoát nước.

Hệ thống thoát nước tại các đô thị hiện nay hầu hết là hệ thống thoát nước của các đô thị cũ. Việc đầu tư nâng cấp đồng bộ hệ thống giữa mạng lưới đường cống thoát nước cũ và đường cống thoát nước mới thời gian vừa qua còn hạn chế kinh phí trong đầu tư công trình thoát nước. Ngoài ra việc kết nối thoát nước giữa mạng lưới thoát nước đô thị và tiêu thoát nước thủy lợi (kênh, mương, sông…) chưa được tổ chức quản lý bài bản mà chủ yếu tự chảy hoặc bơm thoát nước thủ công.

- Dòng chảy của công trình thoát nước bị thu hẹp:

Hệ thống thoát nước của các đô thị chủ yếu là hệ thống thoát nước chung nên không tránh khỏi hiện tượng tắc nghẽn tại một số điểm tập trung đông dân cư do người dân vứt rác, bịt miệng hố thu nước. Trong khi đó, công tác duy tu, vớt rác, khơi thông dòng chảy của đơn vị thoát nước không liên tục. Việc miệng hố thu thoát nước bị tắc ảnh hưởng không nhỏ đến việc thoát nước dòng chảy nhất là khi có các trận mưa lớn xảy ra.

­ - Nguồn lực đầu tư hệ thống thoát nước:

Nguồn vốn đầu tư cho phát triển thoát nước và xử lý nước thải còn thiếu, phần lớn nguồn vốn đầu tư xây dựng các công trình thoát nước đô thị chủ yếu sử dụng từ nguồn vốn ngoài ngân sách nên nguồn lực thu hút đầu tư còn hạn chế.

Theo Luật Đầu tư, thoát nước và xử lý nước thải là một trong năm lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP, tuy nhiên còn thiếu các quy định hướng dẫn cụ thể. Do đó, các nhà đầu tư hầu như chưa quan tâm đầu tư vào lĩnh vực thoát nước theo hình thức PPP vì vốn đầu tư bỏ ra rất lớn, vòng đời dự án lâu, nguồn thu về sau đầu tư không ổn định và nhỏ lẻ nên việc thu hút đầu tư khó khăn.

2. Về giải pháp khắc phục:

­- Giải pháp trước mắt:

Đơn vị quản lý thoát nước tại các địa phương cần chủ động chuẩn bị và phương án xử lý tại các vị trí, tuyến đường dự báo khả năng xuất hiện ngập, thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết và chuẩn bị ứng phó ngập úng.

Duy tu, sửa chữa các vị trí cống xuống cấp, khơi thông dòng chảy, nạo vét lòng cống, miệng thu, kênh rạch, cửa xả để tăng cường khả năng thoát nước đạt năng lực thoát nước 100%.

Tổ chức kiểm tra, rà soát vận hành các cống kiểm soát triều và trạm bơm thoát nước để tăng khả năng thoát nước.

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố sớm công bố danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp trong phạm vi địa phương (khoản 7 Điều 66 Luật Tài nguyên nước) đề phòng, chống ngập, úng và bảo vệ nguồn nước; quyết liệt chỉ đạo và tập trung nguồn lực để hoàn thành dứt điểm các dự án thoát nước hiện đang triển khai đầu tư xây dựng.

­ - Giải pháp lâu dài:

Rà soát, điều chỉnh quy hoạch thoát nước, tính toán lại hệ thống thoát nước. Cập nhật danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp vào quy hoạch nhằm tăng cường khả năng tiêu thoát nước phòng chống ngập, úng. Quy hoạch đô thị, công trình không được tạo ra vùng ngập úng cục bộ.

Ưu tiên nguồn vốn đầu tư vào lĩnh vực thoát nước. Tập trung nguồn lực, xây dựng đồng bộ hệ thống các công trình thoát nước theo quy hoạch, kế hoạch.

Tăng cường các giải pháp phi công trình, tăng diện tích và dung tích chứa nước, điều hòa, hạn chế việc cống hóa các dòng sông, suối, kênh, mương trong đô thị, giảm thiểu ngập úng, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Rà soát, bổ sung chính sách thu hút các nguồn lực đầu tư; cải cách thủ tục hành chính đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, công trình giảm ngập, ứng dụng công nghệ thông tin trong điều hành các công trình thoát nước.

3. Về phía Bộ Xây dựng:

Trong thời gian vừa qua, Bộ Xây dựng đã chủ trì phối hợp với các cơ quan hợp tác quốc tế (GIZ, JICA, WB,…) và các địa phương tổ chức các buổi hội thảo về Giải pháp thiết kế hệ thống thoát nước mưa đô thị theo hướng bền vững và cũng đã xuất bản các ấn phẩm liên quan đến thoát nước và xử lý nước thải như Hướng dẫn áp dụng thiết kế Hệ thống thoát nước mưa đô thị theo hướng bền vững (Nhà xuất bản Xây dựng, năm 2019); Hướng dẫn lập Quy hoạch thoát nước đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu (Nhà xuất bản Xây dựng, năm 2020). Cùng với đó, Bộ Xây dựng đã hỗ trợ các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long tại 03 đô thị: Cà Mau, Rạch Giá và Long Xuyên lập quy hoạch thoát nước có lồng ghép các giải pháp ứng phó với biển đổi khí hậu; thiết kế và xây dựng thí điểm 03 điểm ngập úng cục bộ triển khai mô hình thoát nước mưa đô thị theo hướng bền vững (trong thời gian từ năm 2017-2019), đến nay đã bước đầu thu được những đánh giá và kinh nghiệm phù hợp cho giải pháp này tại Việt Nam.

Nghị quyết số 77/NQ-CP ngày 08/6/2022 của Chính phủ tại Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 5 năm 2022 đã giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, địa phương có vùng đô thị lớn (Hà Nội, TP HCM…) rà soát, đánh giá thực trạng thoát nước, ngập úng đô thị để có phương án, giải pháp hiệu quả chống ngập úng đô thị nhằm ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu. Theo đó, hiện nay Bộ Xây dựng đang triển khai thực hiện rà soát, đánh giá thực trạng thoát nước, ngập úng đô thị để tiếp tục hướng dẫn các địa phương tiếp cận giải pháp thoát nước bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu trong thời gian tới.

2. Cử tri kiến nghị thành lập tổ chức Hội người cao tuổi ở cả 4 cấp: trung ương, tỉnh, huyện, xã.

Bộ Nội vụ trả lời như sau:

1. Hội Người cao tuổi tổ chức, hoạt động theo Điều lệ được Bộ Nội vụ phê duyệt tại Quyết định số 288/QĐ-BNV ngày 06/4/2022, trong đó quy định về mô hình tổ chức hội tại khoản 2, khoản 3, Điều 12, gồm Hội Người cao tuổi Việt Nam, Ban Đại diện Hội người cao tuổi tỉnh, huyện (trừ 13 tỉnh, thành phố được phép thí điểm mô hình hội người cao tuổi) và Hội người cao tuổi xã, phường, thị trấn.

2. Thực hiện nhiệm vụ của Thường trực Ban Bí thư giao, Ban Dân vận Trung ương đã phối hợp với các cơ quan liên quan thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án “Tổng kết mô hình thí điểm Hội người cao tuổi cấp tỉnh, cấp huyện”. Hiện nay, Ban Chỉ đạo Đề án tiến hành khảo sát 13 tỉnh, thành phố thí điểm mô hình người cao tuổi để làm cơ sở xây dựng, hoàn thiện Đề án báo cáo Ban Bí thư xem xét, quyết định mô hình tổ chức của Hội Người cao tuổi.

3. Cử tri kiến nghị Bộ Y tế xem xét, sửa đổi định mức nhân lực tại trạm y tế cấp xã cho phù hợp với điều kiện, đặc điểm nông thôn, đô thị, miền núi và hải đảo, nhất là khi dịch Covid-19 bùng phát.

Bộ Y tế trả lời như sau:

Thực hiện Nghị định số 106/2020/NĐ-CP ngày 10/9/2020 của Chính phủ quy định về vị trí làm việc, số người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ Y tế đã xây dựng Thông tư thay thế Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-BYT-BNV; hiện đang xin ý kiến thống nhất của Bộ Nội vụ. Theo dự thảo, Thông tư sẽ hướng dẫn về vị trí việc làm, định mức số lượng người làm việc, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp tối thiểu trong đơn vị sự nghiệp y tế công lập thuộc Bộ, ngành và địa phương. Do vậy, khi Thông tư được ban hành thì theo thẩm quyền Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, huyện, căn cứ quy định và tình hình thực tế của địa phương để quyết định việc bố trí số lượng người làm việc cho các trạm y tế xã, phường trên địa bàn cho phù hợp.

4. Cử tri thành phố Hải Dương đề nghị tỉnh cho biết định hướng, kế hoạch thực hiện dự án kè sông Kim Sơn để nhân dân làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định số 3256/QĐ-UBND ngày 25/11/2010 về việc phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình: Nạo vét và xây dựng hệ thống kè hai bờ sông Sặt đoạn từ cầu Cậy đến Cầu Cất. Dự án do Ban quản lý Dự án đầu tư xây dựng tỉnh làm chủ đầu tư, tổng mức đầu tư khoảng 955 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, tổng chiều dài tuyến tường chắn khoảng 13km; do chưa bố trí được nguồn vốn đầu tư nên đến nay Dự án vẫn chưa được triển khai thực hiện. Hiện nay, Dự án chưa được đưa vào danh mục đầu tư trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Về việc đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đề nghị UBND thành phố Hải Dương căn cứ vào Quy hoạch chung xây dựng Thành phố Hải Dương giai đoạn 2021-2030, định hướng đến năm 2050 và các quy định khác về pháp luật đất đai để giải quyết kiến nghị của cử tri.

[1] Theo Quy hoạch thoát nước Hà Nội, lượng mưa được tính tối đa là 310mm/2 ngày đối với toàn bộ hệ thống (khả năng thoát nước của hệ thống cống – kênh cấp 1 là 68,5mm/h, cống – kênh cấp 2 là 56,5mm/h). Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua, lượng mưa tích lũy trong 2h ghi nhận được đạt 180mm, trong khi hệ thống thoát nước của thành phố chỉ đáp ứng cho các trận mưa có cường độ trung bình khoảng gần 70mm/h. Tương tự, thành phố Hồ Chí Minh theo Quy hoạch thoát nước, các tuyến cống cấp 1,2,3 được tính với cường độ mưa lần lượt là 95mm, 85mm và 76mm trong 3h ứng với mực nước triều là +1,32m. Trong khi đó hiện nay chỉ trong 1h lượng mưa đã đạt trên 120mm và thời gian mưa tăng cả tần suất và lượng mưa; về triều đã có những lúc đỉnh triều đạt đến 1,68m.

Ban biên tập tổng hợp